Düzce Üniversitesi Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Çağlar Akçay, hem bölgemiz çiftçilerinin tarımsal atıklarının kompost üretme yoluyla değerlendirilmesi hem de geleneksel ve tamamlayıcı tıp ürünlerinin önemli bir bileşeni olan tıbbi mantarların bu kompostlar kullanılarak üretilmesi konusunda önemli bilgiler paylaştı.
“Düzce Halkının Düşük Maliyetlerle Mantar Üretmelerini ve Kar Etmelerini Önemsiyoruz”
Tarımsal atıklardan katma değeri yüksek tıbbi ve yenilebilir mantar üretimi konularında çalışmalar yürüten Dr. Çağlar Akçay, Düzce’nin tarımsal ve orman ürünleri bakımından oldukça zengin olduğunu söyleyerek, özellikle fındık üretiminde lider şehirlerimizden bir tanesi olduğunu ifade etti. Fındık üretimi sonrası yaklaşık olarak 400 bin ton atık fındık zürufu açığa çıktığının altını çizen Akçay, “Orman ürünlerinin işlenmesi sonucunda açığa çıkan kereste atıklarından ve fındık üretimi sonucunda açığa çıkan züruftan katma değeri yüksek kompost ve tıbbi-yenilebilir mantar üretimi konularında çalışmalar yürütmekteyiz. Özellikle Düzce halkının oldukça düşük maliyetlerle yenilebilir mantar yetiştirebilmelerini ve buradan kâr elde etmelerini önemsiyoruz. Çünkü Düzce sahip olduğu iklim özellikleri ile kültür mantarı yetiştirmeye oldukça müsaittir. Mantarların iklim isteklerinden sıcaklık ve nem Düzce de yıl boyu elverişli olmaktadır. Biz bu amaçla 2018 ve 2019 yıllarında Düzce merkez Çavuşlar köyünde atıl bir ahırı örnek bir mantarhaneye dönüştürerek oldukça düşük maliyetlerle tarımsal atıklardan istiridye (kayın-kavak mantarı) ürettik. Hammadde olarak fındık zürufu (fındık yeşil kabuğu), kayın talaşı ve saman kullandık. Örnek mantarhaneyi birçok yöre halkı ziyaret ederek atıl halde bulunan ahır, samanlık, bodrum kat gibi yerlerinde kendi mantarhanelerini kurmaya başladılar.” dedi.
“Sadece Yenilebilir Mantarlar Değil Tıbbi Mantarlarda Yetiştirmeyi Hedefliyoruz”

İstiridye mantarının üretimi diğer yaygın olarak da üretilen beyaz şapkalı mantar üretimine göre daha kolay olduğu bilgisini paylaşan Dr. Çağlar Akçay, bu nedenle de yöre halkının kendi imkanları dahilinde bu mantar türünü yetiştirebileceklerine inandığını söyledi. Sadece yenilebilir mantarlar değil tıbbi mantarlarda yetiştirmeyi hedeflediklerinin altını çizen Dr. Akçay, “Şimdiye kadar Doç. Dr. Mesut Yalçın hocamızla tıbbi ve yenilebilir mantarlarla ilgili iki proje tamamladık. Bu projelerde tarımsal atıklardan, yenilebilir mantarların yanında, tıbbi mantarlardan şitaki (Lentinus edodes) mantarını da Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü bünyesinde yer alan mantar yetiştirme laboratuvarında yetiştirdik. Yine bu amaçla fındık sert kabuğu, meşe talaşı ve kayın talaşları ile bu atıkların çeşitli varyasyonlarını kullanarak karışımlar hazırladık. Bu tür atıklar ve kombinasyonları üzerinde şitaki mantarının yetiştirilebileceğini ortaya koyduk. Şitaki mantarı üretimi ülkemizde beyaz şapkalı mantar ve istiridye mantarı üretiminden sonra üçüncü sırada gelmektedir.” şeklinde konuştu.
Kurulacak Laboratuvarlarımızda Düzce Yöresinin Tarımsal Atıkları İşlenecek

Geleceğe dönük hedeflerden ve planlanan çalışmalardan da bahseden Akçay, önümüzdeki süreçte Düzce Üniversitesi Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Araştırma ve Uygulama Merkezi (DÜTAGAM) bünyesinde yapılacak olan modüllerde Kompost ve Mantar Yetiştirme Laboratuvarları kurulacağını dile getirdi. Kurulacak olan bu laboratuvarlarda Düzce yöresinden temin edilecek olan tarımsal atıklarla kompost üretimi gerçekleştireceklerinin altını çizdi.
Bu endüstri kolunda mantar yetiştiricilerinin en büyük probleminin mantar kompostunu yani bir anlamda da hammaddelerini hazır olarak almaları olduğunu ifade eden Dr. Çağlar Akçay, kompost maliyetinin de bir o kadar yüksek olduğunun altını çizdi. Yüksek maliyet nedeniyle üreticilerin bu işe başladıklarında kâr marjlarını realize edemediklerini vurguladı. 
“Mantar İthalatını Azaltmayı Hedefliyoruz”
Yapılacak kompost üretim çalışmalarının halkla buluşturulduğu zaman, üreticilerin kendi kompostlarını kendileri üretebileceklerini söyleyen DÜTAGAM Müdür Yardımcısı Dr. Çağlar Akçay, “Bu vesileyle maliyetleri de önemli ölçü de azalacaktır. Kuracağımız bu laboratuvarda başka tıbbi ve yenilebilir mantar çeşitlerini de yetiştirmeyi planlıyoruz. Bu vesileyle ülkemize ithal olarak gelen tıbbi mantarların yerli üretimle ithalatını azaltma hedeflerimiz var. Diğer yandan ülkemize ithal olarak gelen bir diğer maliyet kalemi ise mantar miseli, yani mantar tohumudur. Yine kuracağımız mantarhanelerde yerli misel üretimine yönelik çalışmalarımız da olacak. Bu konuda geliştireceğimiz TÜBİTAK projeleri ile de bu alandaki ithalatı da azalmayı hedeflemekteyiz.” dedi.
Bölgemizde mantar üretmek isteyen girişimcilerin bu konuya eğilim göstermelerini söyleyen Akçay, doğru şekilde, pazarı iyi analiz ederek, tıbbi ve yenilebilir mantar üretimine başlandığında hatırı sayılır kazançlar elde edilebileceğini vurguladı. Ayrıca DÜTAGAM olarak bölge halkına mantar yetiştirmedeki sorunlarına çözümler aramaya ve mantarcılık faaliyetlerini halka yaygınlaştırmaya devam edecekleri bilgisini paylaşarak açıklamalarını sonlandırdı.